W sprawie przyłączenia części Lipnicy Wielkiej do Państwa Polskiego i złączenia tej gminy w jedną całość katastralną i administracyjną

materiał źródłowy – artykuł – Gazeta Podhalańska nr 18 1923 rok.

Kiedy w roku 1920 Rada Ambasadorów zadecydowała przydzielić cząstkę Orawy i Spisza do Państwa Polskiego bez plebiscytu, wytyczono granicę na mapie, dzieląc między innemi gminę Lipnicę Wielką na dwie połowy, z których jedna przypadła Państwu Polskiemu, a druga Republice Czechosłowackiej.
Przedzielenie gminy terytorjalnie i administracyjnie daje się ludności po obydwuch stronach mniemanej granicy dotkliwie odczuć. Niektóre domy są po stronie polskiej, a grunta po czeskiej, lub odwrotnie.
Bez legitymacji nie można wyjść na swój własny grunt do pracy, a nawet często po wodę da studni, która jest po przeciwnej stronie. Rolnik w wiosnę lub żniwa, wykorzystując czas pogodny, pracuje cały dzień, a czasem i noc, aby ujść z plonami przed nadchodzącą burzą czy ulewą. Tam godzina ósma kończy wszelką pracę w polu choćby nie skończoną, narażając plony na zniszczenie. Ustaje zatem wolność pracy na roli, wkrada się do ubogich chat góralskich nędza i głód. Straż graniczna czeska nie chce obecnie uważać za ważne legitymacyj wydanych na zasadzie uchwały Komisji Administracyjnej Polsko Czechosłowackiej z dnia 11/3 1921 r., co jeszcze bardziej utrudnia pracę w polu i egzystencję tej ludności.
Nie lepiej ma się sprawa administracyjna w tej gminie. Urząd gminny, Urząd parafialny i kościół leży po stronie polskiej, a większość mieszkańców tej gminy i parafji po stronie czeskiej, którzy korzystając z tych urzędów i kościoła, z podburzenia ze strony czeskiej, nie płacą na nie, bo niema na nich egzekutywy, gdyż są w innem państwie.
Ludność tamtejsza wytyczonej granicy nie przyjęła, znaki graniczne zaraz po wytyczeniu zniszczyła, życząc sobie, aby cała gmina należała do Państwa Polskiego, jednak na rozkaz władz granicy tej przestrzegać musi.
Komisja delimitacyjna będąc na miejscu i wysłuchawszy życzenia miejscowej ludności, uznała potrzebę złączenia wspomnianej gminy, przesuwając granicę państwową do granicy katastralnej tej gminy, jednak przesunięcie to dotychczas nie nastąpiło.
Wobec tego podpisani wnoszą:
Wysoki Sejm raczy uchwalić:
Wzywa się Rząd, aby w drodze dyplomatycznej postarał się w jak najkrótszym czasie o złączenie gminy Lipicy Wielkiej w jedną całość katastralną i administracyjną, należącą do Państwa Polskiego, ewentualnie wystaranie się o ułatwienie swobodnego przekraczania granicy.

Wnioskodawca:

Poseł Józef Bednarczyk

i Koledzy z Klubu P. S. L.

Warszawa, dnia 17 kwietnia 1923 r