W roku jubileuszowym w orawskim kościele zapłoneło światło świecy woskowej ofiarowanej przez pszczelarzy

W liturgii Kościoła katolickiego motyw pszczoły pojawia się wielokrotnie, ale w najpełniejszym blasku konstatujemy go w wielkosobotniej liturgii światła.

W orędziu paschalnym Exsultet w części dotyczącej woskowej świecy, która jest tu symbolicznym źródłem Światłości, pszczoły doznają z ust kapłana szczególnego wyróżnienia. Znajdujemy tu bowiem nie tylko pochwałę woskowej świecy, ale i samej pszczoły – wytwórczyni wosku.

Pszczoły od wieków wytwarzają wosk, z_którego produkuje się m.in. świece paschalne. Fot. Jan Świdroń

„W tę noc pełną łaski, przyjmij Ojcze Święty, wieczorną ofiarę uwielbienia, którą Ci składa Kościół święty, uroczyście ofiarowując, przez ręce swoich sług, tę świecę, owoc pracy pszczelego roju. Znamy wymowę tej woskowej kolumny, którą na chwałę Boga zapalił jasny płomień. Chociaż dzieli się ona użyczając światła, nie doznaje uszczerbku, żywi się bowiem strugami wosku, który, dla utworzenia tej cennej pochodni, wydała pracowita pszczoła”

Orędzie paschalne przypisywane jest św. Ambrożemu (zm. 397 r.), pochodzi z okresu późniejszego (IV-VI w.), choć zwyczaj śpiewania pochwały paschalnej znamy z pism św. Hieronima i św. Augustyna, a więc tylko nieco późniejszych od św. Ambrożego. W Exsultecie zawiera się wiele sformułowań św. Ambrożego. Pochwałę świecy układał św. Augustyn i Ennodiusz z Pawii.

Pszczoły były i są symbolem śmierci, zmartwychwstania i nieśmiertelności z kilku powodów. W czasach antycznych smarowano zmarłych miodem, aby uchronić ciała przed rozkładem lub zapewnić im zmartwychwstanie. Pragnienia te symbolizowano na grobach wizerunkami pszczół, w tradycji chrześcijańskiej odnosząc się w ten sposób do powtórnego przyjścia Chrystusa. Pszczoły nazywano atrybutami Chrystusa, co wyrażało się w miodzie i żądle – Chrystus Współczujący – Baranek i Chrystus Sędzia Świata. Pszczoły znikają na czas zimy i wydaje się, że zmarły, a na wiosnę pojawiają się na nowo.

W niektórych miejscach świata krąży opowiadanie, że po śmierci człowieka dusza ulatuje w postaci pszczoły, odwiedzając niekiedy kwiaty na własnym grobie. Dla świętego Bernarda pszczoła była symbolem Ducha Świętego.

Przekazanie woskowej świecy paschalnej w kościele p.w._św. Królowej Jadwigi w Lipnicy Wielkiej Murowanicy_miało miejsce w grudniu 2019 roku. Fot. Bohdan Seweryn

Pszczelarze Podhalańskiego Zrzeszenia Pszczelarzy każdego roku ofiarowują świecę paschalną wykonaną z prawdziwego pszczelego wosku jednej z parafii na terenie działalności organizacji. Ta jest szeroko rozumiana, gdyż obejmuje swoim zasięgiem teren województwa małopolskiego ze szczególnym uwzględnieniem powiatów tatrzańskiego i nowotarskiego. Przekazanie tego cennego daru ma miejsce zawsze w grudniu, gdyż w tym miesiącu przypada święto patrona pszczelarzy, świętego Ambrożego. Ostatnio świeca paschalna została w uroczystej procesji ofiarowana w kościele p.w. św. Królowej Jadwigi w Lipnicy Wielkiej na Orawie. Płomień tejże świecy zapłonął w tym orawskim kościele i będzie użyczał światła przez kolejne miesiące, aż do przyszłego Wielkiego Czwartku. Dla nas, pszczelarzy z Orawy, będzie to miało szczególny wymiar, gdyż woskowa świeca zapłonie w roku jubileuszowym 2020, związanym ze 100-leciem przyłączenia tych ziem do Polski.

W nawiązaniu do św. Ambrożego należy tutaj przywołać jedną z wielu jego pozytywnych cech. Był osobą obdarzoną zdolnością wygłaszania przemówień. Potrafił w ten sposób niejednokrotnie jednać narody, czy prowadzić, tak jak św. Augustyna, do nawrócenia. Mając te cechy na myśli, przychodzi mi do głowy postać naszego wielkiego orawskiego mówcy, Piotra Borowego.

Jan Świdroń, Wielka Sobota 2020

Przy opracowaniu tekstu korzystano z:

  • „Muza łacińska. Antologia poezji wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej”. Oprac. Ks. Marek Starowieyski. Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Wrocław 2007.
  • „O świętym Ambrożym i innych protektorach pszczelarzy i pszczół”. Jerzy Gnerowicz. Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników.