Julian Jerzy Teisseyre

Julian Jerzy Teisseyre, jeden z pierwszych budzicieli polskości na Spiszu i Orawie. Fot. ze zbiorów rodzinnych Marty Jabłońskiej (w: Podhalanka 1989 ze zbiorów Gminnej Biblioteki Publicznej w Lipnicy Wielkiej)

Urodził się w 1864 roku we Lwowie, w rodzinie pochodzenia francuskiego. Studia historyczne odbył w Paryżu. Po powrocie do kraju osiedlił się w Krakowie i podjął pracę urzędniczą na kolei. W 1904 roku w czasie wakacyjnej wycieczki na Babią Górę i pobytu w Zubrzycy Górnej, zetknął się z problemem wynaradawiania Polaków na Górnych Węgrzech i natychmiast podjął działalność „spisko-orawską”. Założył tzw. „Koło Spiżowe” skupiające grono krakowskiej i lwowskiej inteligencji, mające na celu wspieranie, propagowanie i prowadzenie dzia­łalności uświadamiającej i budzącej świadomość narodową, w oparciu o Towarzystwo Szkoły Ludowej. Podstawą pracy były osobiste kontakty, korespondencja, przesyłanie polskich gazet i wydawnictw, modlitewników i widokówek. Utrzymywano kontakty z wieloma setkami Spiszaków i Orawiaków mimo utrudnień ze strony władz węgierskich, które konfiskowały przesyłki i tropiły emisariuszy polskości.

W działalności „Koła Spiżowego” najaktywniejszy był sam założyciel. Wielokrotnie przekradał się na Spisz i Orawę zanosząc tam polską
mowę i polską książkę, nie raz i nie dwa umykając węgierskim żandarmom. Prowadził także badania dziejów rodów orawskich z analizą
nazwisk, inicjował zbieranie tekstów niemal całkowicie już zapomnianych pieśni kościelnych i powszechnie śpiewanych pieśni ludowych. Zmarł w Warszawie 12 lipca 1912 roku, prawdopodobnie w wyniku ciężkiego zatrucia. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.

T. N

Tomasz Nowalnicki, Julian Jerzy Teisseyre, Orawa. 1990, nr 6-8, s. 18-19.