Jan Bednarski

Urodził się w Bystrej Podhalańskiej, 16 VI 1860 roku. Uzyskał tytuł doktora medycyny po studiach w Uniwersytecie Jagiellońskim w 1886 r. Od 1897 roku pełnił funkcję lekarza powiatowego w Nowym Targu, dając się poznać jako ofiarny i światły społecznik. Był m. in. inicjatorem, budowy szpitala, gimnazjum i bursy w Nowym Targu. Gimnazjum nowotarskie otwarte w dniu 10 września 1904 roku miało niemały wpływ na uświadomienie narodowe młodzieży orawskiej, która do tej pory mogła korzystać tylko z węgierskich szkół średnich w Trzcianie na Orawie oraz w Spiskiej Nowej Wsi i Podolińcu na Spiszu. Dzięki staraniom dra Jana Bednarskiego wybudowano w Czarnym Dunajcu gmach sądu. Przyczynił się on także do budowy linii kolejowej z Chabówki do Zakopanego. W latach 1901- 1903 zasiadał w Galicyjskim Sejmie Krajowym we Lwowie, gdzie w 1909 r. dwukrotnie interpelował w sprawie ucisku Polaków na Górnych Węgrzech, tj. na Orawie i Spiszu. Był głównym inicjatorem, założycielem i pierwszym wydawcą zasłużonej dla Podhala, Orawy i Spiszą „Gazety Podhalańskiej” ukazującej się w Nowym Targu od 1913 roku przez lat prawie czterdzieści.
Jako uczeń i student odbywał wędrówki turystyczne, w czasie któ­rych zaznajomił się z zagadnieniami orawsko-spiskimi. Dzięki temu od pierwszych dni swej bytności w Nowym Targu rozpoczął działalność narodową na rzecz Orawy i Spiszą. Już w 1897 r. zakłada pierwszą w dziejach bibliotekę polską w Bukowinie na Orawie. W 1912 roku jest inicjatorem i zakonspirowanym wydawcą słynnej broszury „Co my za jedni?”.

W dniu 1 listopada 1918 roku wybrany został Prezesem Organizacji
Narodowej w Nowym Targu. „W czasie rozpadu Austro-Węgier, spowodował wkroczenie w dniu 6 listopada 1918 roku na Orawę oddziałów
Wojska Polskiego z Podhala i Żywca. W kwietniu 1919 r. został komisarzem do spraw spisko-orawskich. Po odrodzeniu się Polski mianowano go pierwszym starostą powiatu spisko-orawskiego, którą to godność piastował w latach 1920-1925. W 1920 roku aktywnie pracował w Komitecie Plebiscytowym dla Spiszą i Orawy, którego był przewodniczą­cym.

Jako doskonały znawca i wielki miłośnik Spiszą i Orawy pełnił funkcję eksperta w Narodowym Komitecie Obrony Spiszą, Orawy, Czadeckiego i Podhala. Zmarł i pochowany został w 1926 roku w Nowym Targu. Był wielokrotnie odznaczony, m. in. orderem Polonia Restituta. W uznaniu zasług dra Jana Bednarskiego, Orawa nadała jego imię wybudowanemu w 1928 r. „Domowi Ludowemu” w Lipnicy Wielkiej.

E. K.

Emil Kowalczyk, Jan Bednarski, Orawa. 1990, nr 6-8, s. 16-17