23 listopada 2018 r. w Podsarniu na placu kościelnym podczas uroczystości z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy odsłonięto pomnik ku czci działaczy niepodległościowych Spisza i Orawy. Prezydent Andrzej Duda posadził również koło pomnika “Dąb Niepodległości”, upamiętniający setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.

Obelisk ten ze zrywającym się do lotu orłem to hołd dla orawskich działaczy niepodległościowych. Upamiętnia on również mieszkańców Podsarnia i Harkabuza, odznaczonych w latach 30-tych XX w. przez Prezydenta Ignacego Mościckiego Medalem Niepodległości.

Na pomniku wyróżniono ks. Ferdynanda Machaya, Piotra Borowego, Wendelina Dziubka oraz mieszkańców Podsarnia i Harkabuza odznaczonych Medalami Niepodległości: Wendelina Kapuściaka “Maciasa” z Podsarnia, Józefa Możdżenia z Harkabuza, Pawła Siarkę z Podsarnia, Franciszka Olesiaka z Podsarnia, a także innych budzicieli ducha narodowego, żołnierzy Kompanii Spisko-Orawskiej i działaczy plebiscytowych. Mniej dotąd znanym na Orawie postaciom z pomnika należy się kilka słów szerszego upamiętnienia¹

Wendelin Kapuściak ps. “Macias” (1878 – 1941)był jednym z pierwszych orawskich współpracowników Jana Bednarskiego w jego działalności budzicielskiej². Odznaczony Medalem Niepodległości 21 kwietnia 1937 r.

Paweł Siarka (1900 – 1974) od 1919 roku służył jako strzelec w Kompanii Spisko-Orawskiej. Odznaczony Medalem Niepodległości 21 kwietnia 1937 r.

Józef Możdżeń (1870 – 1950) był działaczem plebiscytowym, został odznaczony Medalem Niepodległości 21 kwietnia 1937 r.

Franciszek Olesiak (1897 – 1971) od 1919 r. był żołnierzem Kompanii Spisko-Orawskiej. W Podsarniu tworzył Tajną Organizację Wojskową, która miała chronić mieszkańców przed represjami czeskimi (komendant posterunku w Podsarniu). Odznaczony Medalem Niepodległości 21 kwietnia 1937 r.

Pomnik ufundowany został przez Wójta Gminy Raba Wyżna. Jest wspólnym dziełem artysty rzeźbiarza Mariana Smreczaka (Lipnica Mała) i kamieniarza Kazimierza Wolskiego (Kluszkowce).

Napis na pomniku:

1918 – 2018

„Każdy naród posiada pomniki, które zawarły w sobie jego cierpienia i radości, jak w jednym ognisku ześrodkowując przeżycia całych pokoleń”.

Józef Piłsudski

W SETNĄ ROCZNICĘ ODBUDOWY PAŃSTWA POLSKIEGO

W HOŁDZIE ORAWSKIM BOJOWNIKOM NIEPODLEGŁOŚCI

Ks. Ferdynandowi Machayowi

Piotrowi Borowemu

Wendelinowi Dziubkowi

mieszkańcom Podsarnia i Harkabuza odznaczonym Medalami Niepodległości

Wendelinowi Kapuściakowi “Maciasowi”

Józefowi Możdżeniowi

Pawłowi Siarce

Franciszkowi Olesiakowi

oraz

innym budzicielom ducha narodowego

żołnierzom Kompanii Spisko-Orawskiej

działaczom plebiscytowym

pomnik ten za czasów urzędowania

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy

postawili wdzięczni za dar wolności

Rodacy

• 

• 

1^ oprac. na podstawie okolicznościowej broszury: Łukasz Wiater, Bojownicy Niepodległości z Podsarnia i Harkabuza

2^ Więcej w: J. M. Roszkowski, Zapomniane Kresy. Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925, str. 112 i 176

oprac. Karolina Kowalczyk ; biogramy osób na podstawie: Łukasz Wiater, Bojownicy Niepodległości z Podsarnia i Harkabuza